بررسی و انتخاب ژنوتیپ های گندم نان با استفاه از صفات فیزیولوژیک و شاخص های تحمل به خشکی

به منظور بررسی واکنش ژنوتیپ های گندم نان به تنش خشکی و انتخاب ژنوتیپ های برتر، مطالعه ای در شرایط تنش و بدون تنش در شرایط مزرعه و آزمایشگاه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سرارود کرمانشاه، به مدت دو سال زراعی 1383-84) و (1384-85 انجام شد. در این بررسی صفات متعددی مانند شاخص استرس جوانه زنی Germination Stress Index (GSI) تعداد ریشه چه، طول ریشه چه، طول ساقه چه، عملکرد دانه، وزن دانه، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع بوته، شاخص پایداری غشا سلولی، محتوای نسبی آب برگ (RWC)، میزان پرولین، میزان کلروفیل a و b، شاخص های تحمل به خشکی (STI) و Tolerance Index (TOL)، در هفده ژنوتیپ به همراه دو رقم سرداری و آذر- 2 (شاهد دیم) و رقم مرودشت (شاهد آبی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به سه تکرار مقایسه شدند. نتایج ارزیابی ژنوتیپ ها در مرحله جوانه زنی ژنوتیپ های Bowusn/Gen/Shahi، Ghods*3/Kavvko/Ghods*/Kaz/Kavko، Gene Bank-914، 4848Mashhad/TuiusuIRW921D6 و Roshan/3/F12.71/Coc//Gno79 را برتر از دیگر ژنوتیپ ها نشان داد. در ارزیابی های مزرعه ای نیز همین ژنوتیپ ها به جز Gene Bank-914 با دارا بودن صفات مناسبی مانند محتوی آب برگ، میزان بالای پرولین، حداقل خسارت به غشا سلولی، مجموع کلروفیل a و b در شرایط تنش برتر از سایر ژنوتیپ ها بودند. مطالعه روابط بین صفات نشان داد که بین عملکرد دانه با شاخص تحمل خشکی، صفات مطالعه شده در مرحله جوانه زنی و شاخص استرس جوانه زنی رابطه مثبت و معنی دار و با میزان خسارت غشا سلولی رابطه منفی و معنی دار مشاهده شد. در مجموع با توجه به نتایج حاصله و ارزیابی عملکرد دو سال، چهار ژنوتیپ به عنوان ژنوتیپ های برتر برای مراحل بعدی انتخاب شدند و ژنوتیپ (Ghods*3/Kavvko//Ghods*3/Kaz/Kavko با داشتن بالاترین میانگین عملکرد در مزرعه از بقیه ژنوتیپ ها برتر بود.